Terug naar de kaart van Europa

Smeltende permafrost

Keerpunt voor opwarming van de aarde?

Permafrost bedekt ongeveer 60% van het Russische grondgebied. Waargenomen is dat de temperatuur van de toplaag van de ondergrond in de laatste 25 jaar van de vorige eeuw op veel plaatsen is gestegen. In een aantal gebieden is de diepte tot waar de bodem in de zomer ontdooit, toegenomen. In de loop van deze eeuw zal de klimaatverandering er waarschijnlijk toe leiden dat de temperatuur van de ondergrond en de diepte tot waar deze in de zomer ontdooit, verder, en op meer plaatsen, toeneemt. Verwacht wordt dat de zuidgrens van de permafrost naar het noorden opschuift, in het westen van Siberië, bijvoorbeeld, met 30–80 km in de komende 20–25 jaar en met 150–200 km in 2050.

Van groot belang zijn de mogelijke effecten van smeltende permafrost op de aanwezige infrastructuur (wegen, gebouwen, oliepijpleidingen). Vrijwel alle infrastructuur en gebouwen op permafrost zijn uiterst kwetsbaar voor veranderende eigenschappen van de permafrost. Ze kunnen zelfs volledig onbruikbaar worden. Veranderingen in de ondergrond hebben ook grote gevolgen voor de ecosystemen. Bovendien komt met het smelten van de ondergrond methaan vrij, waardoor het broeikaseffect kan worden versterkt.

Wetenschappers zijn het niet met elkaar eens over de mate waarin het vrijkomen van broeikasgassen bij het smelten van permafrost het broeikaseffect kan versterken. Volgens sommigen zal de verwachte toename van het vrijkomen van methaan uit gebieden met permafrost in Rusland geen invloed hebben op de opwarming van de aarde in de loop van deze eeuw. Anderen wijzen erop dat in het westen van Siberië een oppervlakte permafrost ontdooit ter grootte van de gezamenlijke oppervlakte van Frankrijk en Duitsland. In deze ondergrond zou een geschatte hoeveelheid van 70.000 miljoen ton methaan zitten, met het opwarmend vermogen van 70 keer de hoeveelheid die nu jaarlijks in de wereld wordt uitgestoten. Volgens laatstgenoemde wetenschappers zou het vrijkomen van een significant deel hiervan het keerpunt kunnen zijn waar klimaatwetenschappers voor waarschuwen, met grote veranderingen in de processen die de opwarming van de aarde aansturen en die de klimaatmodellen over het algemeen niet in berekeningen meenemen.

Overstromingsrisico

Zeespiegelstijging, hogere stormvloeden en vaker hoge rivierafvoeren bij St. Petersburg

Naar verwachting stijgt de waterstand in de Finse Golf deze eeuw met 40-60 cm. Bovendien zal het windklimaat in dit gebied, volgens verschillende onderzoeken, veranderen waardoor de kans op hoge stormvloedstanden bij St. Petersburg toeneemt. Stormvloeden in de Neva River bij St. Petersburg komen al vaker voor dan vroeger. Deze frequentie zal de komende jaren verder toenemen. Volgens onderzoekers is de kans op een grote overstroming van St. Petersburg, met veel economische schade en schade aan historische gebouwen, in, bijvoorbeeld, de komende 20 jaar groot.