Terug naar de kaart van Europa

Woestijnvorming

Klimaatverandering helpt bij de bestrijding

Bodemerosie en woestijnvorming zijn een probleem in IJsland. De invloed van de mens op de ecosystemen is daar groot. Toen de eerste bewoners zich in 874 op het eiland vestigden, was ongeveer 65% van het eiland waarschijnlijk begroeid. Nu is dat voor nog maar 25% het geval. Deze afname is het resultaat van een ruw klimaat in combinatie met intensief gebruik van de grond en de natuurlijke hulpbronnen door een boerenbevolking gedurende 11 eeuwen.

Uit pollenonderzoek blijkt de snelle afname van het aantal berken en de toename van gras in de periode van 870-900 na Christus, een trend die zich nadien heeft doorgezet. Al in 1100 was meer dan 90% van het oorspronkelijke bos verdwenen en in 1700 was ongeveer 40% van de bodem weggespoeld of weggewaaid. Uitgestrekte vlakten bedekt met grind ontstonden op plaatsen die voorheen begroeid waren geweest. Door menselijke activiteiten zijn grote gebieden in woestijnen veranderd. Vulkanische activiteit en ruwe weersomstandigheden hebben de erosiesnelheid verhoogd.

Schattingen van het percentage grondoppervlak dat oorspronkelijk met bos bedenkt was, variëren, maar een range van 25 to 30% is aannemelijk. Resten van het toenmalige bos bedekken nu nog slechts minder dan 1200 km2, of 1% van het totale grondgebied. Ongeveer 60% van de begroeiing zijn wetlands en vegetatie die karakteristiek is voor een droge ondergrond. Landbouwgrond neemt ongeveer 1300 km2 in beslag.

Waarschijnlijk is men in 1899 al gestart met het systematisch herbebossen van het eiland. Een aanmerkelijke uitbreiding van het areaal bos werd in de negentiger jaren van de vorige eeuw bereikt, met een toename van het jaarlijkse aantal zaailingen van 1 miljoen 10 jaar eerder tot 4 miljoen in de negentiger jaren en zelfs 5 miljoen in het begin van deze eeuw.

Klimaatverandering zal IJsland helpen bij de strijd tegen de woestijnvorming en bodemerosie, het stimuleren van duurzaam landgebruik en het herstel van verarmde grond. De klimaatomstandigheden voor de landbouw en bosbouw zullen verbeteren. Zo zal de klimaatverandering in IJsland, in tegenstelling tot in de zuidelijke landen van Europa, geen drijvende kracht achter woestijnvorming maar juist achter de bestrijding ervan blijken te zijn.